-Nəsib bəy, Münhen Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı panel müzakirələr keçirilib. Müzakirələrdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan iştirak ediblər. Cənab prezident İlham Əliyev Paşinyanı diplomatik müstəvidə nakaut etdi.

-Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin Münhen Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində Ermənistanın Baş naziri ilə iki görüşü baş tutdu. Onlar əvvəl ikilikdə görüşdülər, daha sonra isə canlı debatları oldu. Bu barədə Azərbaycan, Ermənistan və dünya mətbuatı kifayət qədər yazılar verdi. Mən də o debatı canlı izlədikdən sonra öz fikirlərimi "Facebook" sosial şəbəkəsində paylaşdım. Bir çox məsələləri təhlil edən zaman gəlinən nəticə odur ki, cənab prezident özünün ən yüksək diplomatik bacarığı ilə dünyanın, regionun siyasi sistemini və tarixi prosesləri nə qədər dərindən, əhatəli şəkildə bildiyini nümayiş etdirdi. Cənab prezidentin fonunda, küçə demokratı Paşinyan dar düşüncəsi, hadisələrə dərin olmayan baxışları ilə çox cılız vəziyyətdə göründü. Tək bizim ekspertlər deyil, Ermənistanın bir çox siyasətçiləri də Paşinyanın acınacaqlı durumunu tənqid etdilər. Ermənistanla müharibə şəraitində olduğumuz üçün Ali Baş Komandan hər bir Azərbaycan əsgərinə çox gözəl psixoloji ruh verdi. Yəni, Ali Baş Komandanın qətiyyəti, mövqeyi hər bir əsgər üçün psixoloji dayaq oldu. Azərbaycan xalqı öz dövlət başçısı ilə qürur duydu. Debat zamanı Paşinyanın şəxsiyyətinə çox böyük zərbə vuruldu.

-Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevlə Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın debatı zamanı bir hərbiçimiz qarşı tərəfin açdığı atəş nəticəsində şəhid oldu. Azərbaycan tərəfi bu təxribatlara hansı cavabı verməlidir?

-Allah şəhidimizə rəhmət etsin.Elə etməliyik ki, erməni əsgəri hər an özünü təhlükədə və narahat hiss etsin.

- Münhen Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti ilə Ermənistanın Baş naziri arasında keçirilən debat zamanı bütün tarixi həqiqətlər ortaya çıxdı. Debat zamanı Ermənsitanın işğalçı dövlət olduğu bir daha sübuta yetirildi. Münhen Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində keçirilən debat Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində müsbət rol oynaya bilərmi?

- Təbii ki, Dağlıq Qarabağ kimi mürəkkəb konfliktin bir danışıq nəticəsində həll olunması mümkün deyil. Geniş auditoriyada cənab prezidentin Azərbaycanın mövqeyini açıq şəkildə ortaya qoyması tək Ermənistan üçün deyil, beynəlxalq aləmə mesaj idi. Çünki onlar görməlidir ki, bu münaqişədə status-kvo dəyişilməsə, istənilən halda müharibə ehtimalı çox böyükdür. Bu da beynəlxalq aləm və dünya ictimaiyyəti üçün arzuolunan deyil. Bunu beynəlxalq təşkilatlar bilməli və problemin həlli istiqamətində öz səylərini daha da artırmalıdırlar.

-Hər dəfə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllindən danışılan zaman ilk olaraq işğal olunan 7 rayonun azad edilməsi məsələsi ortaya çıxır. Dağlıq Qarabağın isə öz müqədaratını səsvermə yolu ilə təyin edilməsi deyilir.

- Bu problem mərhələli şəkildə yenilənmiş Madrid prinsiplərinə görə həll edilməlidir. İlk növbədə 5 rayonun işğaldan azad edilməsindən söhbət gedir. Daha sonra isə Dağlıq Qarabağ ərazisində referendum keçirməklə onun statusunun təyin edilməsi deyilir. Azərbaycan hər zaman olduğu kimi Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətində yaşayan ermənilər üçün ən yüksək özünüidarəetmə statusunu təklif edir. Əlbəttə, bu ancaq Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həyata keçirilə bilər.

-Bilirsiniz ki, bu il Xocalı soyqırımın 28 ili tamam olur. Xocalı soyqırımın baş verməsində siz kimləri günahkar bilirsiniz?

- Xocalı soyqırımı ilə bağlı məsuliyyət birbaşa Ermənistan rəhbərliyinin və silahlı qüvvələrinin üzərinə düşür. Məlumdur ki, o zaman Xankəndinə dislokasiya olunmuş 366-cı motoatıcı alayın şəxsi heyətinin müəyyən hissəsi ermənilərdən ibarət idi. Bundan əlavə, o dövrdə Azərbaycan rəhbərliyinin qətiyyətsizliyi, baş verəcək hadislərə qarşı qabaqlayıcı tədbirlərin görülməməsi və AXC-Müsavat cütlüyünün "siyasətçilərinin" Bakıda çoxsaylı mitinqlər keçirməklə itaətsizlik və xaotik vəziyyət yaratmaqla vəzifə davası aparması Xocalı soyqırımının baş verməsinə gətirib çıxardı. Paşinyan debatda Ayaz Mütəllibovun ermənipərəst jurnalistə demədiyi fikirlərə istinad edir. Mən Paşinyana xatırlatmaq istərdim ki, onun sələfi ingilis yazarı Tomas de Vala Serj Sarksiyan özü dəfələrlə etiraf edib ki, azərbaycanlılar düşünməyib ki, biz qadınları, uşaqları və mülki insanları qıra bilərik. Dağlıq Qarabağın əsas separatçı ideoloqlarından olan və tarixdə qara ləkə kimi qalan Zori Balayan özünün kitabında hamilə qadınları, körpə uşaqları necə vəhşicəsinə öldürdüklərini yazıb. Bütün bunlar bir daha Paşinyana sübut edir ki, Xocalı soyqırımını bilavasitə ermənilər törədib.

-Nəsib müəllim, əgər Ulu Öndər Heydər Əliyev xalqın istəyi ilə həyatını təhlükəyə atıb qayıtmasaydı, Azərbaycanı hansı təhlükə gözləyirdi?

- Azərbaycan adında dövlət olmayacaqdı. Ulu Öndər 1987-ci ilin noyabrında Moskvada tutduğu həm Siyasi Büro üzvlüyündən, həm də SSRİ Nazirlər Sovetinin sədrinin birinci müavini vəzifəsindən istefa verdikdən sonra 1988-ci ilin fevralında Dağlıq Qarabağda separatçılıq başladı. Ulu Öndər hakimiyyətdə olan zaman buna cürət edə bilmirdilər. Bilirsiniz ki, 1993-cü ilə kimi ölkəmizdə AXC-Müsavat cütlüyü xaotik bir vəziyyət yaratmışdı. Dövlətimiz vətəndaş müharibəsinin astanasında idi. Ulu Öndər Heydər Əliyev 1993-cü ildə xalqın istəyi ilə Azərbaycana qayıdaraq sistemli şəkildə bugünki dövləti qurdu. 1993-cü ildə Dağlıq Qarabağda müharibə gedə-gedə separatçı Əlikram Hümbətov öz biriqadasını Lənkərana apararaq orada Talış-Muğan respublikasını yaratmağa çalışdı. Eləcədə ölkənin şimalında bəzi separatçı qüvvələrin sifarişi ilə yaradılan "Sadval" təşkilatı çalışırdı ki, ölkədə düşmənçilik toxumlarını səpsinlər. Qərbdə isə Ermənistanla müharibə gedirdi. 1994-cü ildə atəşkəs əldə etildi. Bugünkü inkişaf etmiş, dünyada öz yerini tutmuş güclü Azərbaycanın yaradılması məhz ulu öndərin hakimiyyətə gəlməsindən sonra baş verdi. Əgər o qətiyyətli addımlar olmasaydı, Allah bilir ki, bizi hansı faciələr gözləyərdi.

- Təkcə ulu öndər deyil, həm də cənab prezident də ən çətin dövrdə ailəsinin və özünün həyatını təhlükəyə ataraq xalqının yanında oldu.

-1990-cı ildə baş verən 20 yanvar faciəsindən sonra ulu öndərlə cənab prezident ata-oğul olaraq Moskvadakı Azərbaycan nümayəndəliyinə gələrək azərbaycanlıların başına gətirilən faciəni dünya ictimaiyyətinə çatdırdılar. O dövrdə informasiya məkanı olduqca məhdud idi. Xarici ölkələrə çıxışımız yox idi. Televiziya bloku 19-dan 20-inə keçən gecə partladılmışdı. Dünyanın aparıcı televiziya və agentliklərin iştirakı ilə keçirilən mətbuat konfransından sonra Azərbaycanda baş verən hadisələr dünyaya yayıldı. Daha sonra baş verən bütün proseslərdə də cənab prezidentimiz daim ulu öndərimizin yanında olub. Bu gün Xocalı soyqırımını 10 ölkə tanıyıb. Hər il fevralın 26-da ABŞ-ın ayrı-ayrı ştatında, Rusiyada, bir sözlə diplomatik nümayəndələrimizin olduğu hər ölkədə Xocalı ilə bağlı tədbirlər keçirilir. Erməni xalqı bilməlidir ki, 20-ci əsrin sonlarında baş verən Xocalı soyqırımı onlar üçün ən böyük ləkədir. Heydər Əliyev Fondunun Vitse-prezidenti Leyla xanım Əliyevanın apardığı "Xocalıya ədalət" kampaniyası çox böyük effekt verdi. Bu kampaniyadan sonra Xocalı soyqırımını tanıyan ölkələrin sayı artdı.

-Bu istiqamətdə diasporun fəaliyyətini qənaətbəxş hesab etmək olarmı?

-Təəssüf ki, arzu etdiyimiz səviyyədə deyil. Fuad Muradov Diaspora ilə İş üzrə Dövlət Komitəsinə sədr təyin olunduqdan sonra keyfiyyət baxımından fərqli işlər görülməyə başlanılıb.

- Diasporumuzun zəyif olmasında din faktoru rol oynayırmı?

-Din faktorunu önə çəkmək yalnış yanaşmadı. Dünyada Azərbaycan tolerant, sivil ölkə kimi tanınır. Bütün dinlərin nümayəndələri sabit, mehribanlıq şəraitdə yaşayırlar. Dinlərarası münasibətlər yüksək səviyyədədir. Tolerant, multikultural dövlət olaraq Azərbaycan bütün dünyada qəbul olunub. Xalqımız da radikal İslama meyilli deyil. Sadəcə burada sivil qaydada bir-birini təkrar etməyən yeni formatlı layihələrlə dünya ictimaiyyətinin qarşısına çıxmaq lazımdır. Tarixi həqiqətləri yeni formatlarda təqdim etməyi bacarmalıyıq.

-Nəsib müəllim, hər zaman ölkəmizdə beynəlxalq tədbir keçirilən zaman və yaxud da cənab prezident İlham Əliyev rəsmi hər hansı bir ölkəyə rəsmi səfərə gedən zaman bəzi "demokratik" qüvvələr yenidən aktivləşir, mövcud sabitliyi pozmağa çalışırlar. O insanlarla necə mübarizə forması seçilməlidir?

- Azərbaycanın daxilində az sayda müəyyən qüvvələr var ki, xaricdən gələn tapşırıqları icra edirlər. Kiməsə göstərmək istəyirlər ki, guya Azərbaycanın daxilində kütləvi narazılıq var. Aksiyada iştirak edənlər Azərbaycan əhalisinin milyonda bir hissəsi deyil. Hər bir ölkənin daxilində şəxsi mənafeyləri üçün təxribat törədən insanlar var. Ancaq Azərbaycan xalqı bütövlükdə sabitliyi, inkişafı, əmin-amanlığı, cənab Prezidentin siyasətini dəstəkləyir. Destruktiv qüvvələrin təxribatlarının qarşısı zamanında hüquq mühafizə orqanları tərəfindən alınır.

-Nəsib müəllim, o insanlar gəncləri yoldan çıxarmaq üçün daha çox sosial şəbəkələrdən istifadə edirlər. Gəncləri qorumaq ümün adiyyəti qurumlar hansı addımları atmalıdır?

-Azərbaycan demokratik ölkədir. Hər kəs internetdən rahat şəkildə istifadə edir. Sosial şəbəkələr günümüzün reallığıdır. Onu bəzi ölkələrdə olduğu kimi qadağan etmək doğru olmazdı. Ona görə də, gənclər arasında doğru istiqamətdə maarifləndirmə işləri aparılmaldır. Cənab prezidentin apardığı islahatlar bütün sahələrdə öz ciddi bəhrəsini verir. Əhalini çaşdırmağa çalışan qüvvələrə xalqın inamı yoxdur. Hər bir ziyalının borcudur ki, ümumilli məsələləri düşünüb, onu təbliğ etsin. Dövlətimizi, millətimizi, ərazimizin bütövlüyünü, xalqımızın sabitliyini qorumalıyıq. Daxildə heç bir çaxnaşma olmamalıdır. Hansı ölkədə ki daxili çaxnaşma baş verir, sabitlik yoxdur o dövlətə qarşı xarici təsirlər daha da artır. Hər kəs bilməlidir ki, təbii sərvətləri olan və iqtisadi potensialı güclü olan ölkələrə təzyiqlər çox böyükdür. Güclü dövlətlərə qarşı qısqanclıq çox olur. İnsanlar da belədir. Hansı insan ki, özünü həyatda təsdiq edirsə, ona qarşı daş atanlar çox olur. - Bu məsələdə televiziyalar da aktiv olmalıdır. - Bu gün televiziyalar öz siyasətlərini kökündən dəyişməlidirlər. Maarifləndirici verlişlərə üstünlük verilməlidir. Xalqın mədəni inkişafını artıracaq verlişlər hazırlamalıdırlar. O verlişlərdə xalqı narahat edən problemlərin həlli istiqamətində ekspertlər düzgün rəy verməlidirlər.