Nəsib Məhəməliyev: “Təsəvvür edin, bəzi hallarda normal orta təhsili olmayanlar deputat olmaq istədiyini bildirir”
 
Deputat: “Son illər parlamentin bəzi üzvlərinin cəmiyyət arasında nüfuzu arzuolunan səviyyədə deyildi”
 
Azərbaycan Milli Məclisinin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin üzvü, deputat Nəsib Məhəməliyevin Pravda.az-a müsahibəsi:
 
- Prezident Administrasiyasında, Nazirlər Kabinetində struktur və kadr dəyişiklikləri, Milli Məclisin buraxılması nə vəd edir?
 
- Azərbaycanda 2018-ci ilin aprelin 11-də keçirilən növbədənkənar prezident seçkilərindən sonra aparılan islahatlar geniş miqyas alıb. Dövlət başçısının kadr, struktur islahatları xalq tərəfindən müsbət qiymətləndirilir. Uzun illər müxtəlif vəzifələrdə çalışan insanların gənc, müasir düşüncəli kadrlarla əvəz edilməsi əhalidə gələcəyə inam yaradır. Dəyişiklik, islahatlar hər zaman əhali tərəfindən müsbət qarşılanır. Gənc kadrların regionlara göndərilməsi və Prezidentin mətbuat qarşısında onlara konkret tövsiyə və tapşırıqlar verməsi də ictimaiyyət tərəfindən alqışlanır. Əhali bunun müsbət nəticəsini görür. Sosial şəbəkələr vasitəsilə də izləyirəm, gənc kadrların fəaliyyətləri uğurludur. Nazirlər Kabinetində həyata keçirilən kadr və struktur islahatları Kabinetdə uzun illər yaranan müəyyən durğunluğu aradan qaldırdı. Bu, Nazirlər Kabinetinin işini daha da canlandırdı. İstər Nazirlər Kabinetində, istərsə də yerli və mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarında həyata keçirilən kadr dəyişiklikləri müsbət xarakterizə olunmalıdır. Milli Məclisin buraxılması da cəmiyyətdə geniş müzakirə olunan mövzulardandır. Parlamentin buraxılması cəmiyyətdən gələn sosial sifarişin təzahürüdür. Ümumilikdə, xalq bu addımı müsbət qarşıladı. Burada müəyyən fikir ayrılıqları ola bilər. Bu da təbiidir... Eyni zamanda, Prezident İlham Əliyevin bu ilin əvvəlində imzaladığı “Məhkəmə-hüquq sistemində islahatların dərinləşdirilməsi haqqında” fərmanı gözlənilən idi. Etiraf etmək lazımdır ki, son illərdə məhkəmə hakimiyyəti ilə bağlı kifayət qədər neqativ imic formalaşmışdı. Əhali arasında məhkəmələrə münasibət birmənalı deyildi. Yeni məhkəmə strukturlarının formalaşdırılması, məhkəmə icraatının obyektivliyini daha dolğun şəkildə təmin etmək üçün bütün məhkəmə iclaslarının fasiləsiz audioyazısının aparılması və protokolun məhkəmə iclasının audioyazısına uyğun tərtibi tələbinin müəyyən edilməsi ilə bağlı tapşırıq və tövsiyələr şəffaflığa xidmət edir.
 
- İcra başçılarının bir rayondan digərinə təyin edilməsinin hansı müsbət nəticəsi ola bilər?
 
- Hesab edirəm ki, burada qanuni olmasa da, mənəvi norma qoyulmalıdır. İcra başçısı və yaxud da digər vəzifəli şəxs 5 illik fəaliyyəti dövründə yaxşı işləyibsə, dövlətə, xalqa xidmət edibsə, niyə kənarlaşdırılmalıdır ki? Bir rayonun icra başçısı təcrübəsini digər rayonda niyə tətbiq etməsin ki? Bir daha qeyd edirəm, söhbət xalqa, dövlətə xidmət edən icra başçılarından və digər vəzifəli şəxslərdən gedir. Burada obyektiv yanaşma olmalıdır. Düşünürəm, 5 illik müddət istənilən kadrın potensialının ortaya çıxması üçün kifayət qədərdir. Gərək burada subyektiv amillər əsas götürülməsin. Xalqın gözü tərəzidir. Şəxsi mülahizələrə uyğun kadr təyinatları olacaqsa, bu, keçmişə qayıtmaq olacaq. Prezident İlham Əliyev kadrları təyin edərkən cəmiyyətin də fikrini öyrənir, dəstək istəyir. Media nümayəndələri də obyektiv, təhqirə yol vermədən cəmiyyətdə olan problemləri işıqlandırmalıdırlar. Bu, çox vacibdir.
 
- Media məsələsinə toxunmuşkən bir sual verim. Mətbuatda Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondu ilə bağlı neqativ yazılar da dərc olunur. Necə düşünürsünüz, Fondun fəaliyyəti şəfaffdırmı?
 
-Demokratiyanın verdiyi imkanlar belədir... Məndə real hüquqi faktlar olmadan bir söz deyə bilmərəm, çünki bu məsələlərdən uzağam. Məlumata görə, Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondu sistemli şəkildə mətbuat orqanlarının problemlərini həll edir. Bilirsiniz ki, ilin müəyyən vaxtlarında Prezident İlham Əliyevin sərəncamına uyğun olaraq, çap mediasına dəstək göstərilir. Amma maliyyənin paylanılması və bu maliyyəni hansı prinsiplərə əsasən bölüşdürülməsi qurumun daxili işidir. Görülən işin nəticəsinə baxmaq lazımdır. Kənardan çox söz demək olar... Klaviaturanın arxasında gizlənərək sosial şəbəkələrdə “ağıllı-ağıllı” sözlər yazanlar da az deyil. Bəzilərinin nə savadı, nə dünyagörüşü, nə də əxlaqı var. Bu, çox təhlükəlidir. Hansısa məsələ barədə analitik təhlil yazmaq olar. Yəni necədir, necə olmalıdır, təkliflər nədən ibarətdir, dünya təcrübəsində necədir... Bu sağlam tənqiddir, ona görə də müzakirə etmək olar...Amma bunun əksi qəbulolunmazdır.
 
- Nəsib müəllim, sizcə, cəmiyyət parlamentin buraxılmasını necə qarşıladı? Müsbət yoxsa, mənfi?
 
- Milli Məclisin buraxılmasının tərəfdarları da var, əleyhdarları da. Parlament hakim Yeni Azərbaycan Partiyasını təmsil edən deputatların təşəbbüsü ilə buraxılıb. Bu, normal hüquqi prosedurdur. Yəqin ki, elə məsələlər var, biz bilmirik. Faktdır ki, son illər parlamentin bəzi üzvlərinin cəmiyyət arasında nüfuzu arzuolunan səviyyədə deyildi. Ona görə də Milli Məclisin buraxılması ilə bağlı təşəbbüsə normal yanaşıram. Amma ona normal yanaşmıram ki, hamı deputatları yıxır-sürüyür... Hesab edirəm ki, parlament 4 il ərzində cənab Prezidentin siyasətini sistemli şəkildə təbliğ edib, dəstəkləyib, beynəlxalq arenada Azərbaycanın dövlət maraqlarına uyğun çıxışlar edilib, bir çox deputatlar seçicilərlə kifayət qədər yaxından işləyir, onların problemləri ilə məşğul olur. Həyat durduqca problemlər də olacaq...Bu da normaldır. Bir daha qeyd edirəm ki, deputatların hamısının əməyinin heçə endirilməsinin əleyhinəyəm. Hesab edirəm, parlament kifayət qədər müsbət işlər də görüb.
 
- Milli Məclisin Prezidentə müraciətində parlamentin fəaliyyətini davam etdirə bilməməsi hissəsi ilə razısınızmı? Amma bu illər ərzində xeyli qanun və qərarlar, o cümlədən dövlət büdcəsinin layihələri müzakirə edilib, qəbul olunub... Hətta deputatların bir neçəsi yüksək vəzifələrə təyin ediliblər...
 
-Ola bilər, burada ziddiyyət olsun. Parlament 4 il ərzində 1 700-dən artıq qərar və qanun qəbul olunub. Üstəlik, parlamentin tarixində indiyədək hələ bu qədər kadr icra strukturlarında yüksək vəzifələrə təyin edilməyib. Doğrudur, bu, birbaşa göstəricidir. Parlamentdə çıxışımda da demişəm, Milli Məclisdə qəbul olunan qərar və qanunların mahiyyəti ictimaiyyətə izah olunmalıdır. İxtisaslaşmış televiziya kanalı yaradıla, deputatları kütləvi informasiya vasitələrinə cəlb etməklə qanunların izahı ilə məşğul olmaq şəraiti yaradıla bilər. Hazırda telekanalların “Xəbərlər” buraxılışında 1-2 dəqiqəlik sujetlə və ya saytların “Xəbər” lentində qısa xəbərlərin verilməsi ilə nəyisə tam şəkildə izah etmək mümkün deyil. Yəni parlamentin fəaliyyəti əhaliyə açıqlanmalıdır, buna ehtiyac var. Belə olarsa, cəmiyyətdə parlamentin fəaliyyəti ilə bağlı daha müsbət rəy formalaşar. Yəqin ki, VI çağırış Milli Məclisdə bu məsələlər əksini tapacaq, nöqsanlar təhlil edilərək aradan qaldırılacaq.
 
- Siz Milli Məclisdə Yeni Azərbaycan Partiyasını təmsil edirsiniz. Hazırda da namizədliyinizin irəli sürülməsi ilə bağlı YAP qərar verməlidir. Bəs özünüz necə, yenə də deputat olmaq istəyirsiniz?
 
- Seçildiyim 109 saylı Balakən seçki dairəsində, bütövlükdə Balakən rayonunda seçicilərlə kifayət qədər səmimi işləmişəm. Altı ilə yaxın müddətdə Balakən Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı olmuşam, ona görə də rayona yaxından bələdəm. Gördüyüm işlərin heç 10 faizini reklam etməmişəm. Bu, xasiyyətimə ziddir. Utanıram ki, deyəm, filan problemləri həll etmişəm, filankəsə köməklik göstərmişəm. Heç vaxt, heç bir yerdə belə ifadələrdən istifadə etməmişəm. Hətta icra strukturunda işlədiyim müddətdə də nəyisə özümün etməyimi dilə gətirməmişəm. Bildirmişəm ki, məsələn, bu işi biz görmüşük, yəni komanda fəaliyyəti... Seçicilərin səmimi fikirləri mənim üçün ən böyük mənəvi qidadır. Yəni mənim seçicilərlə problemim yoxdur. Mən 2015-ci ildə V çağırış Milli Məclisə seçkilərə YAP-ın təşəbbüsü ilə qatılmışam. Partiya məsləhət bilərsə, namizədliyimi irəli sürəcəyəm.
 
- Balakəndə rəqibiniz varmı?
 
- İstərdim ki, rəqibim mədəni, ziyalı, vətənpərvər, əhali arasında nüfuzlu şəxs olsun. Çünki ziyalı insanla danışmaq, mübarizə aparmaq asandır. Çirkin işlərlə məşğul olan, söyüş söyən, böhtançı insanlar rəqibim ola bilməzlər. Sokratın bir fikri var: “Deyir, danış, deyim, sən kimsən”. Təsəvvür edin, bəzi hallarda normal orta təhsili olmayanlar deputat olmaq istədiyini bildirir. (Gülür).
 
- Belələri sosial şəbəkələrdə daha aydın görünür...
 
-Parlamentə bu cür qeyri-ciddi yanaşma acı gülüş doğurur.
 
- Milli Məclisə daha çox sənət adamları meyil edirlər...
 
-Konstitusiyaya görə Azərbaycanın səsvermə hüququ olan istənilən vətəndaşı Milli Məclisə seçilə bilər. Sənət adamlarının bu təşəbbüslə çıxış etməsinin səbəbi məsələnin ciddiliyini dərk etməməlidir. Kimsə el şənliklərində iştirak edirsə, kimlərisə əyləndirirsə, tanınırsa, bu, o demək deyil ki, deputat ola bilər. O düşünməlidir ki, deputat seçilərsə, bütün bunlardan məhrum olacaq. Deputat seçiləndən sonra toyda oxumayacaq ki... Toyda qazandığı pulları deputat seçildikdən sonra qazanmayacaq.  Azərbaycan şou-biznesində kifayət qədər fərqli xarakterli insanlar var. Bir çoxlarının davranışları əhali arasında pis qarşılanır. Belələrinin ali qanunverici orqanı şou biznesə çevirməsi xalq üçün fəlakətə bərabər olar. Siz də bilirsiniz ki, “şou-biznes” adlandırılan məhdud dairədə hansı proseslər baş verir. O cür mənəviyyat, əxlaq daşıyıcılarının parlamentdə təmsil olunması acınacaqlı situasiyaya yol aça bilər. Özümüz özümüzü hörmətdən salmamalıyıq.
 
- “İş adamları deputat olmalıdır” fikrinə münasibətiniz necədir?
 
-Bu məsələyə fərdi yanaşmaq lazımdır. İş adamları tanıyıram ki, kiməsə köməklik göstərmirlər. Xeyirxahlıq insanın xarakterindən asılıdır. Elə insan var ki, imkanı orta səviyyədədir, biznesi yoxdur, amma xeyli sayda vətəndaşa köməklik göstərir. Namizəd irəli sürərkən onun sosial dayaqlarına baxmaq lazımdır. Hörmət, nüfuz 1-2 il müddətində formalaşmır, bunun üçün uzun illər tələb olunur. İnsanların problemini öz problemin kimi qəbul eləməlisən... İnsanlar səmimiliyi daha çox sevirlər, qiymətləndirirlər.
 
- Azərbaycanda bələdiyyə və növbədənkənar parlament seçkilərinin üst-üstə düşməsi çətinlik yaratmayacaq ki?
 
-Müddətlərin üst-üstə düşməsi problem yaratmır. Bir çox inkişaf etmiş ölkələrdə az qala həftədə bir dəfə referendum keçirirlər. Bu, daha çox yerli özünü idarəetmə orqanları ilə bağlı olur. İsveçrənin təcrübəsində belə bir şey var ki, hər hansı bir maliyyə təminatı ilə bağlı bələdiyyə dərhal referendum elan edir. İnsanlar, hətta evdə oturaraq səsvermədə iştirak edirlər. Azərbaycanda da kifayət qədər seçki təcrübəsi var. Mən bələdiyyə və növbədənkənar parlament seçkilərinin üst-üstə düşməsində heç bir problem görmürəm. Çətinlik yoxdur...
 
- Azərbaycanın seçki sisteminə beynəlxalq təşkilatların münasibəti necədir?
 
-Beynəlxalq təşkilatların Azərbaycanın seçki sisteminə münasibəti müsbətdir. Təbii ki, qərəzli yanaşanlar da var. Bəzi beynəlxalq təşkilatlar var ki, hesabatlarında hər zaman Azərbaycana qarşı qərəzli olduqlarını göstərirlər. Əsas çoxluqdur... Çoxluq da Azərbaycanı inkişaf etmiş, güclü dövlət kimi qəbul edir.
 
- Bir neçə müxalifət partiyası növbədənkənar parlament seçkilərinə qatılacağını bəyan etsə də, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının da təmsil olunduğu Milli Şura seçkiləri boykot edəcəyini açıqlayıb. Boykot bir siyasi təşkilata nə verə bilər?
 
-Heç nə. İstənilən siyasi partiyanın əsas vəzifəsi siyasi proseslərdə iştirak etmək və cəmiyyətdə nüfuzunu artırmaq olmalıdır. Əgər partiya siyasi proseslərdə iştirak etməyəcəksə, ictimai rəyə təsir imkanları da sıfıra bərabər olacaq. Azərbaycanda dövlət qeydiyyatına alınan 55 siyasi partiya, 3000-dən artıq qeyri-hökumət təşkilatı var. Bir Milli Şuranın seçkini boykot etməsi hesab etmirəm ki, hansısa problem yarada bilər...