1-ci yazı Sizə söz vermişdik ki, hər həftə Facebook vasitəsilə hər hansı bir məsələ ilə bağlı dövlət məmurlarına və deputatlara ünvanlanan sualların cavabını almağa çalışacağıq. İlk yazımız hazırdır. Bu günkü suallarınıza Milli Məclisin deputatı Nəsib Məhəməliyev cavab verib.

İnsan Resursları uzrə mütəxəssis Qəşəm Məmmədov


Fransada sonra digər Avropa ölkələrinin də qondarma Qarabağ Respublikasının tanınması ilə bağlı addım ata bilərmi?

- Fransadan sonra Belçika parlamentində belə bir qətnamənin qəbul olunması ilə bağlı müraciət olunmuşdur. Ancaq düşünmürəm ki, Belçika parlamenti qəbul etsin. Ənənəvi antitürk əhval-ruhiyyəsini nəzərə alsaq, ola bilsin Niderland parlamentində də cəhd olunsun. Ümumiyyətlə, Avropanın digər ölkələrində və beynəlxalq təşkilatlarda belə bir addımın atılacağını düşünmürəm.

Bu cür qətnamələr bizə gələcəkdə ciddi problem yarada bilərmi?

- İndiki halda senatın qəbul etdiyi qənamənənin münaqişənin həllinə yönəlik hər hansı siyasi gücü, təsiri yoxdur. Əksinə Ermənistanın gələcəyi üçün ziyanlıdır. Uzun illər qonşu ölkələrlə özünü təcrid vəziyyətində normal dövlət qura bilməyən ermənilər üçün tarixi şans yaranmışdır ki, dövlətini inkişaf etdirsin. Bu tipli qətnamələr daha çox gələcəkdə Türkiyə və Azərbaycan əleyhinə istifadə olunması üçün nəzərdə tutulur. Türkiyənin və Azərbaycanın insan resursları, iqtisadi, hərbi potensialı isə, bu ehtimalları heçə endirir. Ermənilərin gələcək fəaliyyətlərindən çox şey asılıdır. Özlərində köklü dönüş etməli, qonşu ölkələrə qarşı ərazi iddialarından əl çəkməli, tarixi faktları saxtalaşdırmaqla, mifik illyüzalarla yaşamamalıdırlar. Belə olduqda, problem yaranmaz.

Visiontv.az saytının jurnalisti İlahə Əliyeva


Kəlbəcərin və Ağdamın bəzi kəndləri erməni nəzarətində qaldı, onların aqibəti necə olacaq?

- Nə Kəlbəcərin, nə də ki Ağdamın heç bir kəndi ermənilərdə qalmayıb. İnformasiya doğru deyil. Bildiyimə görə keçmiş Mardakert, indiki Ağdərə rayonuna aid, sonradan Kəlbəcər və Tərtər rayonlarına verilmiş, ermənilərlə azərbaycanlıların birlikdə yaşadıqları bir neçə kəndlə bağlı dəqiqləşdirmələr aparılır.

Laçın rayonun verilməsində problem ola bilərmi?

- Laçın rayonunun verilməsində hər hansı problem ola bilməz. Düşünmürəm ki, Kəlbəcər təhvil veriləndən sonra ermənilər belə bir ağılsız hərəkət edə bilərlər. Belə bir hərəkət Ermənistan dövlətçiliyinin məhvi deməkdir.

Qarabağa erməni adı altında terrorçular yerləşdirə bilərlər. Bunun qarşısı necə alınacaq?

- Kapitulyasiya aktından sonra Ağdam ərazisində yerləşən məşhur Daşnaksütun partiyasının bəzi nümayəndələri belə çağırışlarla çıxışlar etsələr də başa düşdülər ki, perspektivi olmayan məsələdir. İstənilən bu tipli təxribatlar ordumuz tərəfindən qısa zaman ərzində məhv ediləcəkdir.

Tələbə Aytən Əliyeva


Müharibədən sonra iqtisadi, sosial vəziyyət çətinləşib. Hansı tədbirlər görülməlidir ki, sosial xaos yaranmasın?

- Müharibə aparmaq üçün, hər şeydən əvvəl güclü iqtisadiyyata malik olmaq lazımdır. Bu müharibə də bir daha göstərdi ki, mühüm strateji üstünlüklərə malik olmasına rəğmən, iqtisadi cəhətdən zəif Ermənistan, güclü iqtisadiyyata malik Azərbaycan qarşısında diz çökdü. Baxmayaraq ki, koronovirus pandemiyası davam edir, dünya iqtisadiyyatında nəzərə çarpacaq geriləmə var. Hesab edirəm ki, iqtisadi, struktur islahatları davam etdirilməlidir. Dövlət büdcəsinin əsas donorları olan mərkəzi icra orqanlarında və digər təsərrüfat subyektlərində effektiv menecment tətbiq olunmalıdır. Biznesin, sahibkarlığın inkişafı üçün bank resursları əlçatan olmalıdır. Azərbaycanda sosial xaosun yaranacağını düşünmürəm. Pandemiyanın, müharibənin olmasına baxmayaraq, büdcə bütün sosial öhdəlikləri yerinə yetirir.

Bəzi məmurlara bağlı biznes strukturları, şirkətlər qəsdən gündəlik təlabat, yeyinti mallarını bazara çıxartmır. Və bununla da süni qiymət artımına səbəb olurlar bu məsələyə münasibətiniz.

- Məndə belə bir məlumat yoxdur. Bu sabotaj deməkdir. Konkret faktlarnız varsa, Antiinhisar və istehlak bazarına nəzarət üzrə dövlət agentliyinə müraciət edə bilərsiniz. Bilirəm ki, dövlət tərəfindən süni qiymət artımına ciddi nəzarət olunur.

Azərbaycan vətəndaşlarının bütün hüquqları, ermənilərə də şamil olunacaqdır.

Müəllimə Cahan Quliyeva


Qarabağda yaşayan ermənilər hansı dövlətin şəxsiyyətini təsdiq edən sənəd daşıyacaqlar?

- Azərbaycan dövlətinin. Cənab Prezident üçtərəfli bəyanatla bağlı elan etdi ki, Qarabağda heç bir status olmayacaqdır. Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul edən ermənilər, Azərbaycan pasportunu daşıyacaqlar, Təbii, uzun illərin düşmənçiliyindən sonra, burada mürəkkəb psixoloji problemlər, xarici faktorlar mövcuddur. Bu və digər məsələləin həlli üçün ekspert qrupları işləyir. Ayın sonunda ermənistan ordusu Laçın rayonundan çıxır və tərəflər arasında növbəti razılaşmalar imzalanacaqdır.

Azərbaycan dövlət sənədlərini daşıdıqları təqdirdə təqaüdləri bizim büdcədənmi ödəniləcək?

- Təbii, belə olan halda, Azərbaycan vətəndaşlarının bütün hüquqları, ermənilərə də şamil olunacaqdır.

Politoloq Azər Qasımov


Rusiyanın sülhməramlı missiyasına ehtiyac duymadığımız halda Qarabağdan çıxacağına necə baxırsınız?

- Hal-hazırki vəziyyətdə Rusiya sülhməramlılarının missiyası 5 Ilə nəzərdə tutulmuşdurvə bölgədə apardığı iş müsbət qiymətləndirilir. İmzalanmış bəyannaməyə uyğun olaraq, erməni qoşunlarının Ağdam və Kəlbəcər rayonlarınından çıxarılması təmin edilmişdir. Dekabrın 1-ə Laçın azad olunacaqdır. Müasir dünyada hadisələr elə sürətlə cərəyan edir ki, hətta yaxın gələcək üçün verilən siyasi proqnozlar özününü doğrultmaya bilər. Ona görə də hadisələri qabaqlamayaq. Fakt odur ki, ölkəmiz üçün 1 nömrəli problemi, Qarabağı mürəkkəb geosiyasi çətinliklərə baxmayaraq, qaytarmaqla tarixi, şərəfli Qələbə qazanmışıq. Sülhməramlıların gələcəkdə çıxacağına şübhə etmirəm.

Bizim qanunlara əməl etməkdən imtina edən ermənilərlə necə rəftar ediləcək və ya tədbir görülməsi mümkün olacaqmı?

- Bizim qanunları pozan ermənilər, müvafiq qanunlarımıza uyğun olaraq məsuliyyətə cəlb olunacaqlar. Azərbaycan ərazisində tədbir görülməsi üçün problem olmayacaqdır.

Azərbaycan Tibb Universitetinin əməkdaşı Fuad Islamzadə


Qarabağda yaşayış izni veriləcək ermənilərin keçmişi yoxlanılacaqmı? Yəni işğaldan əvvələ qədər başqa ölkədə yaşayıb, indi bu ərazıdə məskunlaşmaq istəyənlər ərazimizdən çıxarılacaq, ya yox?

- Düşünürəm ki, işğala qədər Dağlıq Qarabağ ərazisində yaşamış ermənilər və onlardan sonra gələn nəslin orada Azərbaycan vətəndaşı kimi yaşamasında hər hansı problem olmayacaqdır. Başqa ölkələrdən gətirilərək qanunsuz məskunlaşanlar deport edilməlidir. Qanunsuz məskunlaşdırma 1949-cu il Cenevrə konvensiyasına ziddir.

Xankəndinin idarəçiliyinə yenə də əvvəlki kimi erməni təyin ediləcək, ya azərbaycanlı?

- Bu məsələ növbəti razılaşmaların predmetidir. Düşünürəm ki, siyasi vəzifələrə Bakıdan təyinat olmalı, yerli özünü idarəetmə isə yerli bələdiyyələr vasitəsilə həyata keçirilməlidir. Konkret Xankəndinə icra başçısı erməni millətinə mənsub olan şəxs təyin oluna bilər.

Ermənistan vətəndaşlarının Xankəndiyə gəlişinə məhdudiyyət və viza rejimi tətbiq ediləcəkmi?

- Ermənistan vətəndaşlarına viza rejiminin tətbiqi, iki dövlət arasında yaranacaq münasibətlərdən, qarşılıqlı etimaddan asılıdır. Xankəndi və Xocalı ilə bağlı narahatlıqları başa düşürəm. Ancaq müəyyən reallıqlar var ki, hər kəs anlaqlı yanaşmalıdır. Maksimum nəticəni ən güclü ölkələr belə tələb etmirlər. Bu məsələni zamana buraxmaq lazımdır. Hər şeyin öz vaxtı var.

ATV kanalının əməkdaşı Mətənat Əzimova


- Rus sulhməramlılarının bu qədər texnika, tank, zenit kompleksi gətirmək ixtiyarı var idimi?

- Əldə olunmuş razılığa əsasən sülhməramlılar 90 zirehli transportyor, 380 maşın, xüsusi texnika və havadan nəzarət üçün uçuş aparatlarından istifadə edirlər. Bu üçtərəfli bəyannamədə əksini tapmışdır.

Jurnalist Mirqafar Səlimov


- Azərbaycan ordusu nə vaxt Xankəndinə girəcək?

- Azərbaycan Ordusunun Xankəndinə girməsi planlaşdırılmır.

SPACE TV-nin redaktor-müxbiri Bəturə Nəbiyeva


- Azərbaycan qanunları Xankəndində işləyəcəkmi?  Bu nə vaxtdan başlayacaq? Erməni bayrağı ordan nə zaman yığışdırılacaq?

- Ermənistan qoşunları Azərbaycan ərazisindən tamamilə çıxandan sonra yeni razılaşmalar, müqavilə imzalanacaqdır. Gələcək birgə yaşayış normaları müəyyənləşdiriləcəkdir. Bildiyiniz kimi, Fransa kimi dövlətlər təxribat xarakterli qətnamələr qəbul edir, yeni münaqişə üçün zəmin yaratmağa cəhd edirlər. Minsk qrupu həmsədrlərinin iştirakı ilə, danışıqların davam etdirilməsini, ermənilər üçün hansısa status tələb edirlər. Ona görə də, bu barədə konkret vaxt vermək, erməni bayrağının dərhal yığışdırılmasını tələb etməkdə səbirli olmaq lazımdır.

Şairə Aida Adıgözəl


- Qeydiyyat neçə aparılacaq? Hal hazırda rus sülhməramlıların necə gəldı, haradan, hansı müddətdən bu ərazidə məskunlsaşdırldığını yoxlamadan yerləşdirdiyi erməniləri bizim vətəndaşlığı qəbul etmədən, burada qeydiyyat uçotuna tabe olmadan yaşaması, oturum alması mümkündürmü?

- Üç dövlət başçısı tərəfindən imzalanmış bəyannamədə qaçqınların öz yerlərinə qayıtması nəzərdə tutulmuşdur. Bu prosesə BMT-ın Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı nəzarət edir. Azərbaycan həmin təşkilatla sıx şəkildə əməkdaşlıq edir. Bizdə işğala qədərki dövürdə orada yaşamış ermənilərin sayı barədə kifayət qədər məlumat var və qanunsuz məskunlaşmış ermənilərlə bağlı həmin beynəlxalq təşkilat məlumatlandırılacaqdır. Ümumiyyətlə düşünmürəm ki, indiki ağır məişət şəraitləri ilə, Qarabağda yaşamaq istəyən ermənilərin sayı çox olsun. Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etməyən ermənilərin gələcəkdə orada yaşaması növbəti razılaşmalardan asılı olacaq.

İstənilən qarşıdurma Azərbaycanın güclənməsini arzulamayanlara xidmət edir.

Ehtiram Hacıyev


- Ölkədə birliyi qoruyub, saxlamağın əksinə olaraq iqtidar-mùxalifət qarşıdurmasının bərpasının səbəbləri. Bu kimə lazımdır?

- Müharibədə qələbəni şərtləndirən əsas amillərdən biri də milli birlik, siyasi əqidəsindən asılı olmayaraq, 10 milyonluq xalqın Azərbaycan Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin ətrafında yumruq kimi birləşməsi oldu və bütün dünya bunun şahidi oldu. 50-dən yuxarı siyasi partiya bəyanatlar verərək ölkə Başçısına dəstəklərini bildirdilər. Etiraf edək ki, cəmi 44 gün ərzində, uzun illər arzusunda olduğumuz, xəyallarımızda canlandırdığımız, bəzi hallarda ümidimizi belə itirdiyimiz ərazilərimiz qaytarıldı. Ancaq nizamlama prosesində sülhməramlıların gəlişi ilə bağlı bəzi radikal düşüncəli insanlar cəmiyyət arasında reallıqla uzlaşmayan fikirlərlə ictimai fikri çaşdırmağa başladılar. Bütün dünya, 10 milyonluq Azərbaycan xalqı Prezident İlham Əliyevin əldə etdiyi hərbi-siyasi-diplomatik qələbəni qeyd edir. Ancaq barmaqla sayılacaq qədər sayı olan bəzi müxalifətçilər isə, buna kölgə salmaq istəyirlər. Hesab edirəm ki, hər hansı qarşıdurmadan söhbət gedə bilməz. Çünki, qüvvələr nisbəti yerlə göy qədər fərqlidir və istənilən qarşıdurma Azərbaycanın güclənməsini arzulamayanlara xidmət edir.

- Hərbdəki uğurların iqtisadiyyata keçməsi üçün çoxsaylı rüşvətxor, korrupsioner məmurlar, ətalətli, təyin olunmuş deputatlar dəyişməlidir?

- Prezident İlham Əliyev xarici jurnalistlərin suallarını cavablandırarkən belə bir söz işlətdi. “Dünya dəyişir, biz də dəyişməliyik”. Korrupsiya ilə bağlı kifayət qədər ciddi iş aparılır. Müsbət nəticələr göz qabağındadır və görüləcək işlər də vardır. Ətalətli deputatlara gəldikdə isə, bununla qəti razılaşmıram. Əgər 6-cı çağırış parlamentin fəaliyyəti ilə yaxından tanış olsanız, fərqli düşünəcəyinizə şübhə etmirəm. Seçildiyi andan Pandemiya şəraitində fəaliyyət göstərməsinə baxmayaraq, keyfiyyət dəyişiklikləri danılmazdır. Hərbi vəziyyətlə əlaqədar qanunların operativliyi təmin olunmuşdur. Hesab edirəm ki, belə bir şəraitdə parlament öz üzərinə düşən vəzifələri əsasən yerinə yetirmişdir.

- Kimlərisə tutub, əvəz etməklə bu iş həll olunmur. Bu proses necə baş verəcək? Idarəetmədə hansı dəyişiklər gözlənilir?

- Hesab edirəm ki, yeni təyin olunmuş kadrlar, yerlərdə əvvəllər mövcud olmuş bir çox neqativ halların qarşısını almış, vətəndaş-məmur münasibətlərində xeyli irəliləyişə nail olmuşlar. Proses davam edəcək. Cəmiyyətdə sosial-ədalət prinsiplərinin qorunması, şəffaflığın təmin olunması istiqamətində aparılan işlər sürətləndiriləcək, daha savadlı, peşəkar kadrlar idarəetmə sisteminə cəlb olunacaqdır. Qarşıda uzun müddət işğalda olmuş bütöv bir regionun bərpası nəzərdə tutulur. Böyük miqdarda maliyyə, investisiya axını olacaq. Korrupsiyaya qarşı mübarizə gücləndiriləcəkdir. Bir məsələni unutmamalıyıq. Hər bir inkişafın təməlində ictimai siyasi sabitlik durur. Əgər bunu qorusaq, Azərbaycan xalqı istənilən çətin vəzifənin öhdəsindən gəlməyə qadirdir.

Visiontv.az