Gündəlik həyatımızda əvəzolunmaz olan mobil telefonlar ətrafımızdakı radiasiya mənbələrindən biridir. Cib telefonları tərəfindən yayılan radiasiyanın təhlükəli olması ilə bağlı görüşlər çox yayılmışdır.

Radio tezlikləri ionlaşmayan şüa yayır. Başqa sözlə, X-şüaları, infraqırmızı və qamma şüaları ilə yayılan və DNT-nin quruluşunu dəyişdirən ionlaşdırıcı şüalanmadan daha az təsir göstərir.

Bəzi elm adamları, radio tezliyindən yayılan şüalanmanın hamiləlik dövründə şiş meydana gəlməsinə və hətta doğuşa səbəb ola biləcəyi səbəbi ilə ehtiyatlı olmalarını təklif edirlər.

Bir çox mənbələr, televizordan Wi-Fi təminatçılarına qədər simsiz bir radiasiya deməkdir. Bəlkə təəccüblənəcəksiniz, amma siqaret çəkmək onlardan biridir.

Budur radiasiya mənbələri;

1. Cib telefonları
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı və Xərçənglə Mübarizə üzrə Beynəlxalq Agentlik cib telefonlarını "mümkün xərçəng" amillər kimi müəyyənləşdirir. Bu o deməkdir ki, tədqiqatlar mobil telefonun xərçəngə səbəb olduğunu sübut edə bilməyib.

ABŞ Xərçəng Cəmiyyətinin (ACS) saytında verilən məlumata görə, mobil telefonlar beyin şişləri və boyun və başdakı digər şişlərin inkişaf riskini artıra bilər. Yüksək səviyyəyə çatdıqda radiotezlik dalğaları toxumaların istiləşməsinə səbəb olur.

Cib telefonlarından yayılan enerji bədəndəki toxumaların istiləşməsinə səbəb olmasa da, ACS ehtiyatlı olmağı tövsiyə edir.

Şüalanmanın sağlamlığa zərərliliyini ölçmək üçün elm adamları spesifik udma nisbətinin (SAR) dəyərinə baxırlar. SAR dəyəri hər bir cib telefonu modelinə görə dəyişir.

2. Wi-Fi
Həyatımızı asanlaşdıran bir çox elektron cihazı kompüterlərdən mobil telefonlara qədər simsiz internetə qoşmaq üçün Wi-Fi bölgəsində olmaq lazımdır.

Alimlər on illərdir Wi-Fi-nın sağlamlığa təsirini araşdırır. 2016-cı ildə "Endocrin" elmi jurnalında yayımlanan bir araşdırma, Wi-Fi-dan yayılan yüksək radiasiya hormon tarazlığını poza, oksidləşdirici stresə səbəb ola biləcəyini və nəticədə xərçəng və beyin xəstəliklərinə dəvətnamə verə biləcəyini açıqladı.

Tədqiqatçıların rəyi budur ki, Wi-Fi xərçəngə səbəb olmayacaq.

Amerika Xərçəng Cəmiyyətinə görə, Wi-Fi təminatçıları tərəfindən yayılan radiasiya bir molekulda atomları stimullaşdırmaq və titrəmək enerjisinə malikdir, lakin atomları ionlaşdıra bilməz.

Beləliklə, rentgen şüaları kimi xərçəng riskini artırdığı düşünülən yüksək enerjili radiasiya qədər təhlükəli deyil.

3. Mikrodalğalı soba
Amerika Birləşmiş Ştatları Səhiyyə və Sosial Xidmətlər Departamentinin saytında yer alan məlumata görə, mikrodalğalı sobalardan yayılan radiasiya insanların sağlamlığı üçün təhlükə yaratmır.

Mikrodalğalı sobada qidanı qızdırarkən yayılan radiotezlik dalğaları, DNT hüceyrələrinə zərər verə və xərçəngə səbəb olacaq qədər enerji daşımır, çünki radiasiya yayırlar, lakin bədəndəki toxumaları qızdırmaq üçün yetərli deyil.

Mikrodalğanınızdan qorxmaq üçün bir səbəb axtarırsınızsa, yeməyinizi nə ilə isitdiyinizə baxın. Bir çox yaralanma mikrodalğalı sobaya qoyulmuş və kiçik bir partlayışa səbəb olan alüminium kimi maddələrdən qaynaqlanır.

4. Kompüter
Bir çoxumuzun simsiz internetdən istifadə etdiyini nəzərə alsaq, ətrafımızda iki növ radiasiya mənbəyi var. Bunlar müxtəlif tezliklərdə elektrik və maqnit sahələri yaradır.

Xüsusilə dizüstü kompüterləri bədənə yaxın istifadə sağlamlıq narahatlıqlarını artırır.

Bu kompüterlərin radiasiya dərəcələri bir-birindən fərqlənir, lakin elm adamları kompüterlərdən yayılan radiasiyanın xərçəngə səbəb olan səviyyəyə çatmadığını söyləyirlər.

5. Siqaret çəkmək
Mütəxəssislər hər fürsətdə siqaretin insan sağlamlığı üçün bir çox cəhətdən zərərli olduğunu təkrarlayırlar. Tütündəki katran kimi kimyəvi maddələr narahatlığın əsas səbəbidir.

Ancaq siqaretin radiasiya olduğunu bilirdinizmi?

ABŞ Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyi EPA görə, siqaret çəkən zamanla ağciyərlərdə və bədənin digər hissələrində məskunlaşan az və çox sayda radionuklidlərlə nəfəs alır. Tütün tərkibindəki radioaktiv elementlər polonium və qurğuşun sağlamlığa təhlükə yaradır.

Bunlar təbii olaraq istehsalçıların tütün toxumlarının ölçüsünü artırmaq üçün istifadə etdikləri gübrələrdə olur. Hətta yağış radioaktiv materialları təmizləmək üçün kifayət deyil. Filtrəsiz siqaretlər buna görə daha təhlükəlidir.

Üstəlik, passiv siqaret çəkənlər yalnız radiasiya nəfəs aldıqları üçün siqaret istifadəçiləri üçün təhlükəli deyil.

Yazar:İbrahim Şıxməmmədov Kiber Təhlükəsizlik Mütəxəsizi