Milli Məclisin Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsində, ölkə ərazisində içməli və tullantı su təchizatı məsələlərinin müzakirəsi ilə bağlı, ‘’Azər.Su’’ Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri Qorxmaz Hüseynovun iştirakı ilə görüş keçirildi.

Qeyd etmək istərdim ki, bu tipli görüşlər parlamentdə ilk dəfə keçirilir və Respublika Prezidenti cənab İlham Əliyevin 6-cı çağırış Milli Məclisin ilk iclasında ,,deputatların gələcək fəaliyyətləri,qarşıda duran vəzifələrin həlli barədə,, səsləndirdiyi proqram xarakterli çıxışına uyğun olaraq hörmətli Sahibə xanım Qafarovanın təşəbbüsü ilə baş tutdu.

Qlobal iqlim dəyişiklikləri və quraqlıq dünyanın bir çox bölgələrində ciddi su çatışmamazlığına səbəb olmuşdur. O cümlədən ölkəmiz də, adambaşına düşən su ehtiyatlarına görə cənubi Qafqazda və ümumiyyətlə dünyada az su ehtiyatlarına malik ölkə sayılır.

Son illər cənab Prezidentin həyata keçirdiyi silsilə tədbirlər nəticəsində ,,Oğuz-Qəbələ-Bakı,,kəməri, ,,Taxtakörpü,, ,,Şəmkirçay,, su anbarları tikildi. Əgər Bakı şəhərini və Abşeron yarımadasını fasiləsiz içməli su ilə təmin edən bu layihələr olmasaydı, dünyanı bürümüş koronovirusla mübarizədə 1 №-li vasitə hesab olunan suyun çatışmazlığı hansı dəhşətli hadisələrə səbəb olardı? Çünki bu problem Sovetlər dövründə belə mövcud idi. Əhalinin əksər hissəsinin, 1-2 saat sutka ərzində növbə ilə verilən suyun vannalara, vedrələrə doldurularaq qənaətlə işlətməsi yaxın keçmişin acı xatirələridir. Çox şükürlər ki, bir çox problemlər kimi, bu problem də tarixdə qaldı.

,,AzərSu,, sədri Qorxmaz Hüseynov respublika ərazisində təsərrüfatda görülmüş işlər barədə ətraflı məlumat verdi. Bu barədə kütləvi informasiya vasitələrində və çoxsaylı xəbər portallarında müntəzəm məlumatlar verildiyindən təkrarçılığa ehtiyac duymuram. Bir cümlə ilə qeyd etmək istəyirəm ki, su təchizatı, kanalizasiya sahəsində qlobal xarakterli, olduqca böyük işlər icra olunmuşdur və olunmaqdadır. Təbii ki, bu layihələrin hər biri iri maliyyə tutumu tələb edir.

15 ildən artıq bir müddətdə həm kənd, həm də şəhər rayonlarında icra başçısı vəzifəsini icra etdiyim üçün, içməli və texniki sular, kanalizasiya problemləri ilə yaxından məşğul olmuşam. Hesab edirəm ki, əgər biz yeraltı və yerüstü su ehtiyatlarının səmərəli idarə olunmasını təşkil etsək, gələcəkdə bu tipli problemlərlə qarşılaşmarıq. Buna görə də bir sıra təkliflər səsləndirdim.

— ilk növbədə ,,Yağış sularının idarə olunması haqqında,,qanun qəbul olunmalıdır. Getdikcə artan içməli və texniki suya olan tələbatın gələcəkdə ödənilməsi baxımından çox böyük səmərə verə bilər. Artıq özünü təsdiq etmiş Sinqapur və bir sıra ölkələrin təcrübəsi bunun əyani sübutudur. İstənilən yeni tikilinin layihələndirilməsində,imperativ şəkildə içməli su ilə yanaşı, yağış sularının yığılması üçün də anbar inşa edilməlidir.

— Bakı şəhəri ərazisində bir çox binaların zirzəmiləri qrunt suları ilə dolur və özü ilə bərabər, binaların təhlükəsizliyindən tutmuş, kommunikasiya xəttlərinin korlanması, müxtəlif infeksion xəstəliklərin yayılmasına qədər çoxsaylı problemlər yaradır. İnnovativ yanaşma olarsa, həmin sulardan təsərrüfat məqsədilə istifadə etmək olar.

— Xəzər dənizi, tərkibinə görə ən az duzlu suya malkdir.Təəssüf ki,tarix boyu Bakı və Sumqayıt şəhərlərinin kanalizasiyası dənizə axıdılmışdır və ilk dəfə Respublika Prezidenti İlham Əliyevin tapşırıqlarına əsasən təmizləmə qurğuları tikilmişdir. Bakı şəhərində sürətlə aparılan yaşıllaşdırma, meşə salma işlərini texniki su ilə təmin etmək üçün dənizin suyunu təmizlədikdən və minerallaşdırdıqdan sonra istifadə etmək olar.

—Kənd yerlərində artezian və subartezian quyuları qazılır. Lakin qazıldıqdan sonra paylayıcı şəbəkənin qurulmadığı üçün böyük itkilərə səbəb olur və 24 saat ərzində su israfçılıqla axıdılır. Bunun qarşısı alınmalıdır.

Bunlardan əlavə artıq icra olunmuş layihələrdə nəzərə alınmalı məsələlər, struktur problemləri və seçildiyim Balakən rayonu ilə bağlı problemləri səsləndirdim. Xüsusi olaraq hörmətli Qorxmaz müəllimə təkliflərə müsbət yanaşdığı üçün təşəkkürlərimi bildirirəm.

Görüşdə həmkarlarımız seçildikləri bölgələrin problemlərini və suallarını səsləndirdilər və ,, AzərSu,, Səhmdar Cəmiyyətinin sədri hər birisini cavablandırdı. Hiss olunurdu ki, təşkilat, içməli su ilə bağlı dünyada aparılan innovativ yenilikləri yaxından izləyir və beynəlxalq təcrübədən yararlanır.

Nəticə etibarilə düşünürəm ki, bu günki görüş olduqca əhəmiyyətli oldu. Ancaq 100%- lik nəticənin əldə olunması üçün bütövlükdə cəmiyyətin ətraf mühitə münasibəti dəyişməlidir. Ailələrdə, uşaq bağçasından tutmuş ali məktəblərə qədər müxtəlif təhsil müəssisələrində, kollektivlərdə ekologiya, ətraf mühitə münasibətlə bağlı maarifləndirici işlər aparılmalıdır. Televiziya kanallarında, mətbuatda ekoloji, sanitar mədəniyyəti ilə bağlı təbliğatın aparılması məqsədə uyğun olardı.

Nəsib Məhəməliyev,
Millət vəkili